Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2013

Τι είναι ο Πνευμονιόκοκκος;



Ο στρεπτόκοκκος της πνευμονίας ή πνευμονιόκοκκος αποτελεί βακτήριο που συχνά αποικίζει το ανώτερο αναπνευστικό επιθήλιο και μπορεί να προκαλέσει είτε λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (όπως οξεία μέση ωτίτιδα και ιγμορίτιδα) είτε διεισδυτικές λοιμώξεις (όπως πνευμονία, βακτηριαιμία, μηνιγγίτιδα, σηψαιμία).
Έχουν περιγραφεί περισσότεροι από 90 ορότυποι πνευμονιοκόκκου που κατηγοριοποιούνται με βάση τους πολυσακχαρίτες της κάψας του.

Επιδημιολογία

Ο πνευμονιόκοκκος απομονώνεται συχνά από το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα υγιών ατόμων. Χαρακτηριστικά, περισσότερο από το 90% των παιδιών ηλικίας 6 μηνών – 5 ετών θα είναι φορείς του βακτηρίου στο ρινοφάρυγγά τους για κάποιο
χρονικό διάστημα. Η φορεία κορυφώνεται κατά τα πρώτα 2 έτη της ζωής και υποχωρεί σταδιακά αργότερα. Η συχνότητα φορείας αυξάνεται σε ιδρύματα καθώς και τους χειμερινούς μήνες, ενώ ελαττώνεται κατά το καλοκαίρι. Η φορεία είναι αυξημένη σε παιδιά που παρακολουθούν παιδικούς σταθμούς και σύμφωνα με μελέτες προσδιορίζεται από 21% ως και 65%.
Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης του βακτηρίου σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να εξηγηθεί τόσο από την αυξημένη φορεία όσο και από τη μειωμένη ικανότητα του παιδιού αυτής της ηλικίας να παράγει αντισώματα έναντι πολυσακχαριδικών αντιγόνων.
Η συχνότητα της πνευμονιοκοκικκής νόσου παρουσιάζει διαφορές ανάλογα και με το φύλο (συχνότερη στα αγόρια) και ανάλογα με τη φυλή (π.χ. οι ιθαγενείς Αμερικανοί έχουν διπλάσια ώς και δεκαπλάσια πιθανότητα εμφάνισης της νόσου).
Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σποραδικά αλλά ο πνευμονιόκοκκος μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο με σταγονίδια του αναπνευστικού.
Τόσο η πιθανότητα εμφάνισης όσο και η βαρύτητα της νόσου επιδεινώνονται από προϋπάρχοντα νοσήματα όπως: ασπληνία (ανατομική ή λειτουργική π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία), διαταραχή της χυμικής ανοσίας (Β-κύτταρα) χρόνια καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια ή νεφροπάθεια, HIV-λοίμωξη και κακοήθειες.
Επιπρόσθετα, παράγοντες όπως ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα), αλλεργία αλλά και ερεθιστικοί παράγοντες του περιβάλλοντος (όπως καπνός τσιγάρου) προδιαθέτουν σε αποικισμό του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος από τον πνευμονιόκοκκο και κατ΄ επέκταση σε λοίμωξη.

Συμπτώματα

Τα σημεία και συμπτώματα της πνευμονιοκοκικκής νόσου εξαρτώνται από την ανατομική εστία.
Συχνότερα προκαλεί οξεία μέση ωτίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα, πνευμονία, βακτηριαιμία, σηψαιμία και μηνιγγίτιδα.
Σπανιότερα προκαλεί λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα, μαστοειδίτιτδα, οστεομυελίτιδα, σηπτική αρθρίτιδα, αιμολυτικό-ουραιμικό σύνδρομο και περιτονίτιδα.
Ο πνευμονιόκοκκος αποτελεί το συχνότερα αίτιο βακτηριαιμίας, πνευμονίας της κοινότητας και της οξείας μέσης ωτίτιδας.
Στη σημερινή εποχή όπου η συχνότητα εμφάνισης του βακτηρίου αιμόφιλος της ινφλουέντζας έχει σημαντικά ελαττωθεί χάρη στα εκτεταμένα προγράμματα εμβολιασμού, ο πνευμονιόκοκκος αποτελεί πια το δεύτερο συχνότερο αίτιο βακτηριακής μηνιγγίτιδας στα παιδιά και το συχνότερο στους ενήλικες.

Θεραπεία

Η πενικιλλίνη ήταν το αντιβιοτικό εκλογής πρίν την εμφάνιση στελεχών πνευμονιοκόκκου ανθεκτικών στην πενικιλλίνη.
Η συχνότητα εμφάνισης στελεχών που είναι ανθεκτικά όχι μόνο στην πενικιλλίνη αλλά και πολυ-ανθεκτικών στελεχών (ανθεκτικά σε 3 ή περισσότερες τάξεις αντιβιοτικών) έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία.
Η επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού θα πρέπει να γίνεται με βάση το τεστ ευαισθησίας στα αντιβιοτικά.
Η εμπειρική θεραπεία θα πρέπει να βασίζεται στη γνώση της επιδημιολογίας της πνευμονιοκοκικκής νόσου στην περιοχή.

Πρόληψη

Σήμερα κυκλοφορούν εμβόλια εναντίον του πνευμονιοκόκκου που έχουν σημαντικά μειώσει την επιδημιολογία της νόσου.
Η εκτεταμένη χρήση του 7-δύναμου συζευγμένου εμβολίου έχει μειώσει τις διεισδυτικές λοιμώξεις από τους ορότυπους που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο  κατά 99% και τις διεισδυτικές λοιμώξεις από όλους τους ορότυπους κατά 76% στα παιδιά κάτω των 5 ετών.
Η μείωση της οξείας μέσης ωτίτιδας αναφέρεται στο 6-7% αλλά μεγαλύτερη μείωση περιγράφεται στη μείωση των επιπλοκών της (π.χ. εφαρμογή τυμπανικών σωληνίσκων).
Σε ό,τι αφορά τα συζευγμένα εμβόλια κατά του πνευμονιοκόκκου, σήμερα κυκλοφορούν το 10-δύναμο και το 13-δύναμο, τα οποία θα πρέπει να χορηγούνται στην ηλικία των 2, 4, 6 και 12-15 μηνών. Ειδικά εμβολιαστικά σχήματα εφαρμόζονται σε παιδιά που καθυστέρησαν τον εμβολιασμό ή έχουν χρόνια νοσήματα.

Σταμπουλίδης Κωνσταντίνος
Παιδίατρος,
Κιθαιρώνος 9,
Βριλήσσια,
6977-768743

http://www.linkedin.com    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου